Ouders

Mooie documentaire gezien. Ik en mijn ouders mijn ouders en ik van Gerrit van Elst. De docu dateert van 2005 en is terug te vinden bij www.hollanddoc.nl.
De documentaire gaat over de relatie tussen een (enige) zoon en zijn ouders. Van Elst is regisseur van de film, maar hij is ook een van de drie hoofdpersonen. Er zitten flashbacks in de film van de periode waarin hij zelf midden twintig was en de rest speelt in het nu. Gerrit ziet er nu, op middelbare leeftijd, ongeveer zo uit als zijn vader in de flashbacks.

Moeder zoekt zoon, zoon zoekt moeder
Rode draad in de documentaire is het feit dat (vooral) moeder nooit geaccepteerd heeft dat Gerrit ervoor gekozen heeft niet de HTS af te maken, maar over te stappen naar de filmacademie. Ze was ook boos over het feit dat hij in Amsterdam was gaan wonen en dus niet meer zo vaak thuis kon komen. "Iedereen lacht erom", zegt zijn moeder als ze nog jong is. En nu, nu ze oud is en in het beginstadium van dementie, heeft ze zich er nog niet bij neergelegd. "Filmer is een raar beroep", vindt ze en op zijn weerwoord: "Films moeten toch ook gemaakt worden", zegt ze, met onverminderde felheid: "Helemaal niet. Alles gaat gewoon door als er geen films gemaakt worden." Opmerkelijk vind ik dat Gerrit blijkbaar nu nog steeds haakt naar de erkenning door zijn ouders. Zoals zijn moeder zich intussen toch zou kunnen hebben neergelegd bij Gerrit's keuze, zou Gerrit zich intussen toch kunnen hebben neergelegd bij hun verschil van inzicht.

Feestelijk én treurig
De meest aansprekende scene in de documentaire was een schijnbaar onbelangrijke. Maar hij deed me zó denken aan mijn ouders in de periode dat ze in het verzorgingshuis zaten. In deze scene zit Gerrit tussen zijn ouders in met een formulier op zijn knieën. Dat formulier ken ik heel goed, want het wordt/werd? in verzorgingshuizen gebruikt om bewoners te laten aankruisen wat ze willen eten in de aankomende week. Ik vond dat formulier altijd feestelijk en treurig tegelijkertijd. Feestelijk omdat bewoners, als in een restaurant, mochten beslissen wat ze wilden eten en zich alvast konden verkneukelen op het lekkers dat komen zou. Treurig, vanwege de gerechten die je moest opsommen (het speklapje, de bal gehakt, aardappelpuree, váák aardappelpuree, de onvermijdelijke appelmoes en de vele soorten pudding die de revue passeerden).

Appelmoes of aardbeienbavarois
Maar goed. Toen ik Gerrit daar zag zitten met dat formulier op zijn knieën, zag ik mezelf weer zitten. Mijn ouders, die het formulier niet goed meer konden lezen, waren ook blij als ik of een van mijn broers en zussen het voor hen invulde. Maar, net als destijds bij mijn ouders, ging het ook bij Gerrit niet vlotjes. Ik hoorde hem vragen: "Appelmoes of aardbeienbavarois?" "Appelmoes", reageerde Gerrit's moeder meteen. Vervolgens keerde Gerrit zich naar zijn vader en stelde dezelfde vraag. Vader was minder snel dan moeder. Schijnbaar peinzend zat hij voor zich uit te kijken. Gerrit zat, zoals ik destijds, te wachten op het antwoord. Maar, net als ik in die tijd, had Gerrit niet zoveel tijd. Hij moest nog zus en hij moest nog zo en hij wilde dus een beetje snel antwoord. Dus probeerde hij het antwoord te bespoedigen. "Mama zei appelmoes", probeerde hij. En toen ging zijn vader open: "Mama kan zoveel zeggen. " Zeer aandoenlijk vond ik dit tafereel en er zat alles in wat je maar kon vermoeden tussen deze mensen. Prachtig. Een aanradertje, deze docu.